Oto najczęstsze pytania dotyczące posiadania szynszyli, które otrzymuję od przyszłych właścicieli.
1. Czy szynszyla to zwierzątko dla mnie?
Mimo, iż może się wydawać, że szynszyle to "tylko" gryzonie, jest to gatunek zaliczany w Polsce do grupy zwierząt egzotycznych, a co za tym idzie posiada szereg specyficznych wymagań. Zaczynając od odpowiedniej klatki, jedzenia, pielęgnacji, warunków środowiskowych kończąc na odpowiedniej opiece weterynaryjnej.
Jest to zwierzę typowo zmierzchowe i godziny jej aktywności przypadają od zmierzchu (godzina 18/19) do wczesnych godzin porannych (godzina 5/6) - więc najwięcej czasu i uwagi powinna otrzymać ona w tych godzinach, tak aby zachować jej naturalny tryb życia - w ciągu dnia szynszyle odpoczywają i śpią, z małymi przerwami na krótkie żerowanie.
Szynszyla potrzebuje dużej i dobrze wyposażonej klatki lub woliery, która zajmie trochę miejsca w pomieszczeniu i będzie sporym wydatkiem.
Szynszyla brudzi i jej wyposażenie (siano, pył kąpielowy, ściółka), może wywołać lub wzmagać alergię oraz problemy z drogami oddechowymi. Sama szynszyla i jej futerko rzadko uczula i nie wydziela nieprzyjemnego zapachu.
Szynszyla potrzebuje odpowiedniej diety - podstawa to siano i karma w postaci granulatu oraz zioła i gałązki. Nie wolno jej podawać nic świeżego/surowego, przekąsek i przysmaków dla ludzi, ziarna zbóż, orzechów itp.
Szynszyla musi przebywać w odpowiedniej temperaturze - za idealną uważa się dla niej 18 stopni C, upały (temperatura powyżej 25 stopni C) są dla niej zagrożeniem zdrowia i życia, należy zapewnić jej wtedy chłodzenie lub klimatyzację. Nie można narażać jej na przeciągi ani moczyć w wodzie. Nie można jej też wyprowadzać na dwór.
Szynszyla powinna mieć zapewnione wybiegi - ich ilość i czas należy indywidualnie dopasować do potrzeb danego osobnika, jednak najszczęśliwsza będzie na znanym sobie wybiegu, nie w klatce.
Szynszyla jest gryzoniem i będzie gryźć - w związku z tym miejsce w którym będziemy wypuszczać szynszylę na wybieg musi być odpowiednio przygotowane i zabezpieczone - kable i rośliny pochowane, dziury i przestrzenie między meblami, pozakrywane. Za to w klatce, nie powinno znajdować się na stałe nic plastikowego.
Szynszyla potrzebuje odpowiedniej opieki weterynaryjnej - zwykły weterynarz psio-koci, niewiele pomoże, trzeba znaleźć w swojej okolicy specjalistę od zwierząt egzotycznych.
Szynszyla to zwierzę stadne, dlatego należy rozważać posiadanie co najmniej dwóch osobników - tej samej płci, lub różnej gdzie jeden osobnik jest wykastrowany/wysterylizowany.
Szynszyla nie jest typem przytulaka - nie będzie spokojnie siedziała na kolanach i pozwalała się głaskać - największą radość sprawia jej ruch i zwiedzanie - to bardzo ciekawskie i inteligentne zwierzęta.
2. Jakie są minimalne wymiary klatki/woliery dla szynszyli?
Minimum dla dwóch osobników to: wysokość 120cm, długość 80 cm oraz głębokość 50 cm - im większa przestrzeń tym lepsza. Przy wysokościach powyżej 100 cm, warto pamiętać, aby klatka była podzielona na pół, tak aby zapobiec spadnięciu zwierzaka z samej góry na sam dół. Większość klatek dostępnych w stacjonarnych sklepach zoologicznym nie posiada odpowiednich wymiarów (jest za mała) i jest bardzo droga. Na stronach internetowych można znaleźć kilka odpowiednich modeli, m.in. Savic Suit Royal XL, Perfect Maxi - w klatkach należy wymienić plastikowe półki na drewniane. Można też zamówić wolierę robioną na wymiar (drewnianą lub stalową) - dzięki temu idealnie dopasujemy ją do potrzeb szynszyli i swoich.
3. Co powinno znaleźć się w klatce?
Minimalne wyposażenie obejmuje drewniane półeczki (3 lub więcej), miski (nie plastikowe), poidełko (najlepiej szklane), domek drewniany lub gliniany, hamak lub domek z polaru oraz kąpielówka (pojemnik w którym szynszyla będzie się kąpać w pyle). Ważne aby żaden element stałego wyposażenia, nie był zrobiony z plastiku lub cienkiego szkła (może łatwo ulec stłuczeniu). Warto dołożyć też dodatkowe elementy wyposażenia jak kołowrotek (min, średnica to 40cm, najlepiej dla szynszyli powyżej 8 miesiąca życia), kamień chłodzący (naturalny płaski kamień lub granit/marmur), większa gałąź/konar (do gryzienia i skakania - z bezpiecznego dla szynszyli drewna). Należy pamiętać, żeby nie przytłoczyć wyposażeniem wnętrza klatki, ważne, żeby szynszyla w środku miała przestrzeń i mogła swobodnie się poruszać.
4. Jaki transporter będzie najlepszy dla szynszyli?
Transporter powinien być wystarczająco duży aby szynszyla mogła w nim swobodnie się obrócić, jednak nie aż tak duży, żeby w razie gwałtownego ruchu, "latała" po całym wnętrzu. Najlepsze wymiary (dla jednej i dwóch szynszyli) to około 30x32x21 cm, otwierany od góry będzie wygodniejszy. Na dno można wyłożyć polar, dry bed lub trociny wymieszane z drewnianym pelletem. Taki transporter będzie nam służył długo, przy wszystkich wyjazdach do weterynarza, łączeniach, zmianie miejsca lub nawet w razie gdy na szybko potrzebujemy oddzielić lub zamknąć szynszyle poza klatką.
5. Czy szynszyle potrafią załatwiać się do kuwety?
Moje maluchy od urodzenia są przyzwyczajane i uczone, do załatwiania się do kuwety ustawionej w klatce. Szynszyle to czyste zwierzątka i w większości wypadków będą starały się załatwiać w jedno miejsce oraz takie które jest chłonne. Dotyczy to jednak tylko siusiania. Ze względu na budowę układu pokarmowego i stałe trawienie, połączone z poruszaniem się, szynszyle nie są w stanie kontrolować robienia bobków - w związku z tym będą one wszędzie - jednak są mało kłopotliwe, suche i bezzapachowe - łatwo je codziennie posprzątać. Najlepsze kuwety to te z blachy nierdzewnej (np. blacha do pieczenia) lub szkła hartowanego (naczynia żaroodporne). Wystarczy wsypać do niej drewniany pellet (taki który rozsypuje się pod wpływem wilgoci) i ustawić w rogu klatki (przy większej klatce można zastosować więcej niż jedną kuwetę). Taki pellet wymieniamy średnio raz na 1,5 tygodnia, w zależności od zużycia przez dane osobniki.
6. Co jedzą szynszyle?
Dieta szynszyli jest prosta i dosyć jałowa. Podstawą jest dobrej jakości siano oraz karma w formie jednolitego pelletu. Dodatkowo można stosować zioła lub gotowe mieszanki ziołowe (2-3 razy w tygodniu). Gałązki (najbardziej polecane to jabłoń, grusza, lipa, brzoza, leszczyna, porzeczka i morwa) powinny być uzupełniane na bieżąco, kiedy szynszyla oskubie większość kory lub całkowicie zgryzie patyk. Siano uzupełniamy co dwa dni lub po zabrudzeniu, szynszyle w pierwszej kolejności zawsze wybiorą najsmaczniejsze kąski, mimo, że całe siano nadaje się do zjedzenia - dlatego warto dać im czas na zjedzenie większości. Karma powinna być uzupełniana codziennie, dla młodego, rozwijającego się szynszylka bez ograniczeń, dla osobnika powyżej 8 miesiąca życia, który zakończył intensywną fazę wzrostu, wystarczą 2-3 łyżki stołowe dziennie, a powyżej 18 miesiąca życia, kiedy wzrost jest już całkowicie zakończony, można ograniczyć karmę do minimum na rzecz większej ilości siana i ziół w diecie. Uzupełnianie jedzenia powinno odbywać się o stałej porze, najlepiej wieczorem. Kategorycznie zabrania się podawania świeżych warzyw i owoców, ludzkiego jedzenia, orzechów, zbóż lub kolb.
7. Jakie są najczęstsze choroby szynszyli?
Szynszyle najczęściej będą zapadać na choroby związane z układem pokarmowym, biegunki, zaparcia, zatrucia oraz choroby stomatologiczne. Zdarzają się też im choroby skórne - niegroźna grzybica, oraz choroby pasożytnicze - gardia, lambia. Można się też spotkać z chorobami neurologicznymi oraz zaburzeniami behawioralnymi, gdzie objawy są spowodowane samotnością i/lub stresem. Często występują u nich również udary cieplne oraz urazy kończyn takie jak złamania i zwichnięcia. Większości chorób można uniknąć stosując odpowiednią dietę i zalecenia środowiskowe. Należy pamiętać, że szynszyle wymagają specjalistycznej opieki weterynaryjnej - lekarza od zwierząt egzotycznych - warto rozejrzeć się za takim w swojej okolicy, zanim zdecydujemy się na zakup zwierzaka.
8. Po czym poznać, że szynszyli coś dolega?
Szynszyle ze względu, że w przyrodzie przypadła im rola ofiary, a nie drapieżnika, będą bardzo długo ukrywać jakiekolwiek objawy choroby, nawet tej najpoważniejszej. Zazwyczaj jeśli widzimy, że coś się dzieje, może być już za późno. Jednak jest kilka sygnałów, które wprawny opiekun, będzie w stanie wyłapać i odpowiednio szybko zareagować. Przede wszystkim szynszyle należy ważyć - najlepiej raz w tygodniu, w ustalony dzień o podobnej porze - czasami spadek wagi, będzie jedynym objawem choroby u danej szynszyli. Warto prowadzić notatnik z zapisanymi ważeniami, to pozwala nam prześledzić, czy spadek był jednorazowy, czy faktycznie coś się dzieje od dłuższego czasu. Również ilość zjadanego pokarmu, jego rodzaj (np. wcześniej chętnie jadł siano, a teraz przestał) oraz ilość wypijanej wody, powie nam kiedy coś się u zwierzaka dzieje. Szynszyle w bólu, często siedzą zgarbione, z kręgosłupem wygiętym w łuk - jest to charakterystyczna pozycja, kiedy zwierzaka coś boli. Kształt, ilość i konsystencja bobków która nagle się zmieniła, również może być objawem rozwijającej się choroby. Szynszyla w cięższym stanie, nie będzie reagowała tak jak zwykle na próby kontaktu z naszej strony, będzie siedziała osowiała, nie podejmie próby podejścia do nas, ani wzięcia ulubionego przysmaku. Jeśli zauważymy którykolwiek z wymienionych wyżej objawów, lub inne, nowe, niepokojące zachowania lub zmiany w wyglądzie, należy jak najszybciej umówić się na wizytę u weterynarza.
Najlepszą profilaktyką zawsze będą okresowe badania wykonywane raz w roku, warto zbadać bobki pod kątem pasożytów, zrobić przegląd jamy ustnej i zębów pod narkozą, zrobić RTG głowy/zębów, wykonać USG jamy brzusznej oraz zrobić morfologię krwi.
9. Jak kąpią się szynszyle?
Ze względu na swoje niezwykle gęste i delikatne futerko, szynszyle zażywają kąpieli w specjalnym pyle. Piasek można podawać co 2-3 dni, na około 1- 1,5h. Obecnie możemy znaleźć kilka rodzajów pyłów kąpielowych, najbardziej polecam Sepiolitę, Moon Dust oraz Pucek. Piasek po około miesiącu używania wymieniamy całkowicie na nowy, między kąpielami przesiewamy go przez sitko, żeby wybrać zanieczyszczenia. Wanienka powinna być wykonana z trwałego tworzywa jak ceramika, jednak dopuszczalne są plastikowe wanienki, które wstawiamy do klatek na chwilę i pod naszym nadzorem. Zabrania się moczenia i kąpania szynszyli w wodzie - wyjątkiem są zalecenia weterynarza co do kąpieli leczniczych.
10. Co robić w trakcie upałów?
Szynszyle nie pocą się, a ze względu na swoje gęste futro, odczuwają ciepło przy znacznie niższych temperaturach niż nam się wydaje, a ciepło z organizmu odprowadzają przez nieowłosione, wielkie uszy (ich zaczerwienienie będzie pierwszym sygnałem, że szynszyli jest gorąco). Optymalną temperaturą jaka powinna panować w pokoju w którym przebywa szynszyla to 18 stopni C, jednak spokojnie mogą funkcjonować w bardziej popularnych w domu 19-21 stopni C przy normalnej wilgotności (50%-60%) - warto zainstalować termometr i higrometr koło klatki. Zagrożeniem jednak będzie dla niej wzrost temperatury powyżej 25 stopni C. Jest kilka sposobów na tymczasowe ochłodzenie szynszyli - od chłodzących kamieni/marmurów, przez specjalnej konstrukcji lodówki, po schłodzony piasek z lodówki, jednak jeśli upały utrzymują się długo (dłużej niż kilka dni), jedynym rozwiązaniem w obecnych czasach i przy obecnym wzroście temperatur w lecie, będzie zainstalowanie klimatyzacji w pokoju z klatką (nie trzeba inwestować w stałą klimatyzację, równie dobrze sprawdzają się przenośne jednostki).
W trakcie upałów również niezalecane jest robienie wybiegów, powinno się wyjąć kołowrotek z klatki i najlepiej nie przemieszczać się nigdzie z szynszylą, jeśli nie jest to konieczne.
10. Co robić w trakcie upałów?
Szynszyle nie pocą się, a ze względu na swoje gęste futro, odczuwają ciepło przy znacznie niższych temperaturach niż nam się wydaje, a ciepło z organizmu odprowadzają przez nieowłosione, wielkie uszy (ich zaczerwienienie będzie pierwszym sygnałem, że szynszyli jest gorąco). Optymalną temperaturą jaka powinna panować w pokoju w którym przebywa szynszyla to 18 stopni C, jednak spokojnie mogą funkcjonować w bardziej popularnych w domu 19-21 stopni C przy normalnej wilgotności (50%-60%) - warto zainstalować termometr i higrometr koło klatki. Zagrożeniem jednak będzie dla niej wzrost temperatury powyżej 25 stopni C. Jest kilka sposobów na tymczasowe ochłodzenie szynszyli - od chłodzących kamieni/marmurów, przez specjalnej konstrukcji lodówki, po schłodzony piasek z lodówki, jednak jeśli upały utrzymują się długo (dłużej niż kilka dni), jedynym rozwiązaniem w obecnych czasach i przy obecnym wzroście temperatur w lecie, będzie zainstalowanie klimatyzacji w pokoju z klatką (nie trzeba inwestować w stałą klimatyzację, równie dobrze sprawdzają się przenośne jednostki).
W trakcie upałów również niezalecane jest robienie wybiegów, powinno się wyjąć kołowrotek z klatki i najlepiej nie przemieszczać się nigdzie z szynszylą, jeśli nie jest to konieczne.
11. Jak duże rosną szynszyle?
Szynszyle są tak samo zróżnicowane pod względem wielkości jak inne zwierzęta i ma na to wpływ bardzo wiele, różnych czynników. Minimalna waga, jaką przyjmuje się dla zdrowego, aktywnego i dorosłego już szynszyla to około 520g, Jeśli chodzi o górną granicę, to obecnie niektóre osobniki ważą nieco powyżej 1 kg. Jednak zazwyczaj szynszyle w naszych domach będą mieścić się mniej więcej w przedziale 520g-720g, w większości przypadków samice będą ciut większe od samców. Ważne, żeby szynszyla nie miała mocno wyczuwalnego kręgosłupa, lub przeciwnie, dużej rolki z tłuszczykiem nad głową/na karku (może wskazywać na nadwagę). Jeśli chodzi o wymiary ciała to są długości około 30 cm bez ogona.
12. Czy to ma znaczenie, czy wezmę samca czy samiczkę?
W tej kwestii, większe znaczenie ma charakter szynszyli, niż jego płeć, chociaż niektórzy twierdzą, że samczyki potrafią być bardziej potulne, a samiczki, szczególnie w rui, potrafią być mocno charakterne. Jedynie trzeba mieć na uwadze, specyficzne urazy/choroby, które są związane z daną płcią - u samczyków jest to pierścień na penisie, a u samiczek, ropomacicze. Ważne, aby kolejne szynszyle, które będziemy dołączać do stada, były tej samej płci. Jedyna mieszana kombinacja w liczbie większej niż 1+1 która się sprawdzi będzie to jeden wykastrowany samczyk i kilka samiczek - próby trzymania stada na odwrót (więcej niż jeden samiec i samiczka/i) zakończy się katastrofą, często ze skutkiem śmiertelnym dla jednego z samców.
13. Jak mogę od Was kupić szynszylę?
Wszystkie mioty są publikowane na bieżąco na naszej stronie FB. Jeśli zauważyłeś malucha który Ci się spodobał i jesteś nim zainteresowany, lub szukasz konkretnego szynszylka możesz do mnie napisać lub zadzwonić - porozmawiamy o tym czy dany szynszylek jest lub będzie na sprzedaż, jakie są moje i Twoje oczekiwania, jakie masz lub musisz przygotować warunki, na przybycie malucha do domu - zawsze proszę o opisanie i przesłanie zdjęć gotowej klatki/woliery w której ma zamieszkać zwierzak ode mnie, opisanie innych szynszylków i zwierząt w domu (jeśli są).
W momencie kiedy maluch skończy miesiąc (czasami czekam trochę dłużej), poproszę o wpłacenie zadatku (który jest bezzwrotny - jedyny wyjątek to kiedy coś dzieje się ze zwierzakiem). Resztę kwoty wpłaca się wraz z odbiorem szynszylka.
Ze względu na zbyt duże zainteresowanie nie prowadzę już listy rezerwacyjnej. Obecnie jeśli chcesz szynszylka z mojej hodowli, stawiam na regularny kontakt i przypominanie się co jakiś czas, dzięki temu wiem, że nadal jesteś zainteresowany i naprawdę Ci zależy. Zazwyczaj nie mam szynszyli na "już", więc czas oczekiwania, jest czasem rozmów i odpowiedniego przygotowania na przybycie nowego członka rodziny.
Pierwszeństwo zakupu mają inni hodowcy (są to zazwyczaj szynszylki które zostały specjalnie wyznaczone do kontynuacji hodowli), następnie pierwszeństwo mają osoby które już mają jednego szynszylka ode mnie i czekają na drugiego do towarzystwa.
Pamiętaj, posiadanie szynszyli czy jakiegokolwiek innego zwierzaka, to przywilej, nie obowiązek.
14. Ile kosztuje szynszyla?
Cenę za każdego szynszylka ustalam indywidualnie, bardzo często dopiero kiedy osiągnie on odpowiedni wiek (powyżej 1 miesiąca), wcześniej mogę podać jedynie widełki cenowe lub moje przewidywania. Wpływ na cenę ma odmiana barwna, linia z jakiej pochodzi szynszyla, wygląd/eksterier oraz to czy szynszyla jest nosicielem (carrier) dodatkowych genów, które nie zawsze są widoczne (ma to większe znaczenie dla innych hodowców którzy chcą zakupić szynszyla). W mojej hodowli występują szynszyle o krótkim futrze (tzw. krókowłose/klasyczne i RPAc) oraz szynszyle długowłose (RPA). Cena szynszyli długowłosych, tzw. angor jest o wiele wyższa, niż krótkowłosych.
15. Dlaczego jeździcie z szynszylami na wystawy?
Na wystawy jeździmy w takim samym celu, w jakim jeździ się z innymi zwierzętami (psami, kotami itp.) - w celu oceny konkretnych osobników (zakupionych lub wyhodowanych u nas), czyli oceny naszej pracy hodowlanej. Istnieje ustalony wzorzec, jak powinna wyglądać i czym się charakteryzować szynszyla (również w zależności od koloru/mutacji) i to oceniane jest przez profesjonalnego sędziego na wystawach. Dla nas każda nasza szynszyla jest piękna, cudowna i wyjątkowa (jak zapewne dla większości właścicieli ich pupile), jednak żeby utrzymać standard i jakość hodowli, musimy się kierować nie tylko naszymi wewnętrznymi wymogami ale też brać pod uwagę, opinię sędziego - dzięki temu, wiemy, że prowadzimy hodowlę w dobrą stronę, a nasze szynszyle spełniają wyznaczone standardy. Bez takiej zewnętrznej i bezstronnej opinii, żaden hodowca nie jest w stanie prawidłowo ocenić swoich osobników pod kątem wyznaczonego wzorca. Sędziowie dokonują oceny tysięcy szynszyli rocznie, więc mają ogromne doświadczenie. Staramy się zawsze odwiedzić dwie europejskie wystawy w roku, jedną na wiosnę (w Czechach lub Niemczech) oraz jedną na jesień (w Holandii) - tak żeby większość maluchów urodzona w danym roku mogła zostać oceniona, a my będziemy mogli podjąć decyzję o ich dalszych losach (czy pozostaną w hodowli, czy zostaną sprzedane).